Bijwerkingen als gevolg van wisselwerking tussen medicijnen

Als u medicijnen slikt, dan hebt u ongetwijfeld de door de apotheker en de farmaceut meegeleverde bijsluiter gelezen. En misschien bent u wel erg geschrokken van alle mogelijke bijwerkingen die hierop beschreven staan Gelukkig komen de meeste bijwerkingen maar weinig voor – de farmaceut heeft de verplichting alle bekende bijwerkingen op de bijsluiter te vermelden - en als ze al voorkomen, worden ze vaak veroorzaakt doordat de werkzame stoffen in het medicijn beïnvloed worden. Door andere medicijnen bijvoorbeeld of door voeding. We leggen in deze blog uit hoe dat nu eigenlijk zit.

Tekst gaat verder onder de video.

Ieder medicijn is specifiek bedoeld ter genezing of ter verlichting van een bepaalde aandoening of ziekte. Ieder medicijn bevat dan ook andere werkzame stoffen. Gebruikt u meerdere medicijnen tegelijkertijd dan kan het voorkomen dat die verschillende werkzame stoffen elkaar beïnvloeden. Dit wordt medicijninteractie of wisselwerking genoemd. In een aantal gevallen kan zo’n wisselwerking voor problemen zorgen, zoals wanneer het ene medicijn de werking van een ander versterkt of juist verzwakt. Ook kan het zijn dat een medicijn niet meer goed in het lichaam wordt opgenomen, waardoor het niet of niet goed meer werkt.

Medicijnen in de vrije verkoop

Wisselwerkingen met bijwerkingen tot gevolg, treden niet alleen op tussen medicijnen die door een arts worden voorgeschreven. Sterker nog er zijn een aantal medicijnen die vrij te koop zijn bij drogist, apotheek of zelfs in de supermarkt, die relatief vaak voor problemen zorgen. De meest bekende zijn pijnstillers met daarin acetylsalicylzuur, zoals Aspirine®. Een pijnstiller met acetylsalicylzuur heeft een bloedverdunnend effect. Dit houdt in dat het bloed minder snel klontert en beter stroomt. Gebruikt u al bloedverdunnende medicijnen, dan kan de combinatie van de twee ertoe leiden dat het bloed te dun wordt. Dit kan resulteren in bloedingen, met soms ernstige gevolgen van dien. Gebruik dan ook nooit acetylsalicylzuur als u bloedverdunners gebruikt, Gebruik in plaats daarvan paracetamol.

Ook laxeermiddelen, kunnen ongewenste interacties hebben met andere geneesmiddelen. Door het gebruik ervan, verlaten werkzame stoffen het lichaam sneller dan bedoeld, namelijk voordat ze in het bloed zijn opgenomen, waardoor ze hun werk niet kunnen doen en het medicijn niet of nauwelijks effect zal hebben. Dat geldt overigens ook voor maagzuurremmers. De stof in een maagzuurremmer kan zich binden aan de stof van een ander medicijn, waardoor deze zijn werking verliest. Wilt u per se maagzuurremmers gebruiken, neem deze dan op een ander tijdstip – met minimaal twee uur verschil – in van de andere medicatie.

Antibiotica en darmflora

Andere medicatie, welke alleen op recept verkrijgbaar is, is antibiotica. Het is algemeen bekend dat antibiotica de darmflora verstoren, waardoor een bekende bijwerking, die zeer vaak voorkomt, diarree is. Echter een verstoorde darmflora kan ook leiden tot problemen met bepaalde medicijnen. Dit omdat darmbacteriën een deel van het medicijn niet af kunnen breken. In een eerdere blog ‘Welke tabletten mag je breken en welke beslist niet’, vertelden we dat in sommige medicijnen meer werkbare stof zit, dan nodig ter bestrijding van kwaal of ziekte. Dit omdat het medicijn, op weg naar opname in het bloed, deels afgebroken wordt door darmbacteriën en er anders te weinig werkbare stof overblijft. Breken die darmbacteriën die hoeveelheid medicijn nu niet af, dan ontstaat een overdosering van de werkzame stof, wat kan leiden tot bijwerkingen en in de ernstigste gevallen tot problemen met de lever of de nieren.

Melk en grapefruitsap

Naast wisselwerking tussen medicijnen kan ook voeding een rol spelen in het optreden van bijwerkingen. Neem bijvoorbeeld melk of grapefruitsap. Calcium in melk bindt zich met bepaalde stoffen in medicijnen waardoor een bepaalde verbinding ontstaat die het lichaam niet op kan nemen. Hierdoor verlaat het medicijn zonder te werken het lichaam weer. Als dit het geval is, staat dit extra op de verpakking vermeld.

Grapefruitsap is een verhaal apart. Het zorgt voor een verhoogde opname uit de darm omdat het het enzym dat verantwoordelijk is voor afbraak van medicijnen in het lichaam, blokkeert. Hierdoor ontstaat een stapeling van de werkzame stof met als gevolg een overdosering. Deze wisselwerking treedt met name op bij cholesterolverlagers, bij slaapmiddelen als valium en dormicum, bij bepaalde bloeddrukverlagers, bij diverse medicijnen tegen kanker en bij sildenafil, beter bekend als Viagra.

Overleg altijd met uw apotheker en/of voorschrijvend arts over de mogelijke wisselwerkingen tussen de medicijnen die u gebruikt. Geef ook aan als u zelf maagzuurremmers, laxeermiddelen of acetylsalicylzuur gebruikt. U kunt hiermee veel leed voor uzelf voorkomen.