Darmen; een verstopping en laxeermiddelen

so laxerse die fruiten ghelijck druyven dat es ndat si doet scite

Laxeermiddelen zijn middelen die gebruikt worden om bij mensen met een verstopping (obstipatie) de stoelgang te bevorderen. Het woord laxeren komt van het Latijnse laxare, dat losmaken of verslappen betekent, en wordt al teruggevonden in de Nederlandse literatuur in 1351. Bij een verstopping blijft de ontlasting te lang in de dikke darm, waardoor hij hard en droog wordt door het water dat eraan onttrokken wordt. Het gevolg is dat de stoelgang – het poepen – niet goed verloopt. Men spreekt van een verstopping als er minder dan drie keer per week ontlasting komt.

De oorzaak van een verstopping is niet altijd duidelijk aan te wijzen, maar meestal hebben eet-, drink- en/of leefgewoonten er wel iets mee te maken. Soms echter kan het gebruik van bepaalde medicijnen (tegen Parkinson of epilepsie) ook een verstopping veroorzaken. Het kan zijn dat iemand te weinig drinkt (minder dan anderhalve liter per dag), verkeerd eet of te weinig beweegt. Als dit duidelijk is, dan kan een aanpassing in deze gewoonten vaak al helpen om de verstopping ongedaan te maken. Lukt dit niet dan kan het tijdelijk gebruik van een laxeermiddel uitkomst bieden. Er zijn hiervoor verschillende soorten laxeermiddelen beschikbaar, we zetten hier de twee belangrijkste onder elkaar.

Tekst gaat verder onder de video

1. Wateraantrekkende laxeermiddelen (macrogol / lactulose)

Deze laxeermiddelen zorgen voor meer vocht in de darm omdat ze voorkomen dat de darmwand vocht doorlaat naar het bloed. Door meer vocht in de darm, wordt de ontlasting zachter en glijdt beter. Bijwerkingen van deze laxerende middelen zijn er wel. Zo treedt buikpijn en winderigheid veelvuldig op. Beide medicijnen zijn in poedervorm te verkrijgen en lactulose is ook – zonder recept – te koop als drankje. Ze moeten bij het ontbijt worden ingenomen en moeten langere tijd worden gebruikt – twee tot drie maanden - voor een blijvend resultaat.

2. Laxeermiddelen die de darmbeweging prikkelen (Bisacodyl / magnesiumoxide / sennosiden)

Van laxeermiddelen die de darmbeweging prikkelen, waardoor de ontlasting zich beter voortbeweegt, zijn op lange termijn behoorlijke bijwerkingen te verwachten. Een daarvan is het traag worden van de darm door gewenning en uitdroging. Het is dan ook niet verstandig deze middelen voor langere tijd in te nemen.

De meeste laxeermiddelen zijn verkrijgbaar in de vorm van tabletten, poeders of een drankje en worden via de mond (oraal) ingenomen. Werkt dit niet of onvoldoende dan kan een zetpil (anaal) een oplossing bieden.

Laxeermiddelen hebben het gevaar verslavend te werken en kunnen op den duur de darmen ernstig beschadigen. In sommige gevallen kunnen ze zelfs hartritmestoornissen veroorzaken. Ook zijn laxeermiddelen beslist niet bedoeld om gewicht door te verliezen. Het risico van blijvend letsel aan de darmen is hierbij niet uitgesloten.

Serotonine

Naast dat voedings- en eetgewoontes van invloed kunnen zijn op de darmwerking, is ook bewezen dat psychische gesteldheid een rol speelt bij het ontstaan van darmklachten of verstopping. Veel mensen die stress ervaren of zich ongelukkig voelen, merken dit aan hun buik. Vermoedelijk speelt de neurotransmitter (signaaloverbrenger) serotonine hierbij een rol. 90% van de aanmaak van serotonine – ook wel het gelukshormoon genoemd – vindt plaats in de darmen. Wordt er hier niet genoeg van aangemaakt, door bijvoorbeeld een verstoorde darmflora dan kan dit grote gevolgen hebben.

Even een heel klein lesje scheikunde tussendoor. Serotonine wordt gemaakt uit een aminozuur (bouwsteen die bestaat uit eiwit) met de naam tryptofaan. Dit triptofaan krijgen we binnen via ons voedsel en het zit in onder andere bruine rijst, bananen en in pompoenpitten. Via een tussenproduct dat bekend staat onder 5 HTP wordt vervolgens met behulp van de vitamines B3, B6, D en calcium en magnesium serotonine aangemaakt. Ontstaat er ergens een tekort aan vitamine B3, B6 of aan magnesium dan kan omzetting naar serotonine niet goed plaatsvinden en voel je je niet goed in je vel zitten. Dit heeft vervolgens effect op je darmwerking, waardoor je in een vicieuze cirkel terecht kunt komen.

Tips bij een verstopping

Heb je last van een verstopping, grijp dan niet meteen naar laxeermiddelen, maar probeer eerst de volgende tips:

• Pas je voeding aan. In principe is het verstandig om dagelijks minimaal 30 gram vezels binnen te krijgen. Dit zijn ongeveer vijf porties fruit en/of groente.
• Drink minimaal anderhalf tot twee liter water per dag.
• Drink een beetje koffie met cafeïne. Cafeïne stimuleert de darmwerking, maar drink er niet te veel van, anders ontstaan er andere lichamelijke klachten, zoals een snellere hartslag en hoofdpijn.
• Eet geen chocolade of cacao, dit remt de darmwerking.

Heb je vragen over verstopping en over het gebruik van laxeermiddelen? Neem dan contact op met je apotheker en laat je adviseren!