De gevaren van PFAS: Wat je moet weten over deze chemische stoffen

Wat zijn PFAS?

Per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) vormen een groep van meer dan 6000 door de mens gemaakte chemicaliën. Deze stoffen staan bekend om hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen en worden veelvuldig toegepast in alledaagse producten. Denk hierbij aan voedselverpakkingen, antiaanbaklagen in pannen, waterafstotende kleding, cosmetica, bouwmaterialen, elektronica, blusschuim en auto-onderdelen. De ontdekking van PFAS dateert uit 1938 bij het chemiebedrijf DuPont, en sinds 1942 worden ze op grote schaal geproduceerd en toegepast.

Waarom zijn PFAS gevaarlijk?

PFAS zijn schadelijk voor zowel het milieu als de menselijke gezondheid. Ze breken nauwelijks af in de natuur, waardoor ze zich ophopen in water, grond en levende organismen. Dit leidt tot langdurige blootstelling en gezondheidsrisico's, zelfs bij lage concentraties.

Gezondheidsrisico's van PFAS

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat PFAS een negatief effect hebben op:

🦠 Het immuunsysteem: Langdurige blootstelling kan het afweersysteem verzwakken, waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes.

💉 Cholesterolwaarden: PFAS kunnen bijdragen aan verhoogd cholesterol, wat het risico op hart- en vaatziekten vergroot.

🩺 Kanker: Er is een verband aangetoond tussen PFAS en nier- en zaadbalkanker.

👶 Ontwikkeling van baby’s: Blootstelling aan PFAS tijdens de zwangerschap kan leiden tot een lager geboortegewicht.

Hoe komen we in aanraking met PFAS?

We krijgen PFAS binnen via:

🚰 Drinkwater en voedsel: Onderzoek van het RIVM uit 2021 toonde aan dat Nederlanders via kraanwater en voeding te veel PFAS binnenkrijgen.

🌬 Lucht: PFAS-deeltjes zweven in de lucht en worden onbewust ingeademd.

🛍 Consumentenproducten: PFAS zitten in kleding, bakpapier, pizzadozen, cosmetica en schoonmaakmiddelen.

Hoe kun je de blootstelling aan PFAS verminderen?

Hoewel het lastig is om volledig te ontsnappen aan PFAS, zijn er stappen die je kunt nemen:

❌ Vermijd producten met PFAS: Kies voor PFAS-vrije alternatieven bij pannen (keramiek of gietijzer), regenkleding en cosmetica.

🥦 Wees kritisch op voeding: Eet geen groente of fruit uit moestuinen binnen een straal van 1 km rond Chemours in Dordrecht. Beperk de consumptie van zelfgevangen zoetwatervis zoals paling en forel.

🍔 Beperk fastfood en verpakt voedsel: PFAS zitten vaak in vetbestendige verpakkingen.

💄 Controleer cosmeticaproducten: Vermijd ingrediënten zoals PTFE en perfluoro.

PFAS-regelgeving in Nederland en de EU

Sinds 2025 is het gebruik van bepaalde PFAS binnen de EU verboden en wordt er gewerkt aan een algeheel verbod. In Nederland gelden sinds 2020 strenge normen voor PFAS in de bodem en het grondwater. De maximaal toegestane hoeveelheid is 1,4 microgram PFAS per kilo droge grond.

🔎 Conclusie

PFAS zijn alomtegenwoordig, maar hun schadelijke effecten op mens en milieu maken het cruciaal om de blootstelling zoveel mogelijk te beperken. Door bewuste keuzes te maken in producten en voeding, kunnen we bijdragen aan een gezondere toekomst.

Wil je meer weten over PFAS? Bezoek dan rivm.nl/pfas.