De interacties tussen medicijnen en voedsel

Veel medicijnen die we slikken, hebben een specifieke gebruiksaanwijzing. Soms wordt deze al aangegeven op de verpakking, maar meestal staat hij uitgebreid beschreven in de bijsluiter. Er staat dan bijvoorbeeld dat een medicijn een uur voor of twee uur na de maaltijd moet worden ingenomen of dat het medicijn niet gebruikt mag worden in combinatie met bijvoorbeeld grapefruitsap.

Tekst gaat verder onder de video

Geneesmiddelen blijken in veel gevallen van invloed te zijn op ons voedsel en op onze spijsvertering, maar andersom kan voedsel ook een effect hebben op de werking van medicijnen, wat kan zorgen voor een verminderde werking of juist voor (ernstige) bijwerkingen. We vertellen je er in deze blog meer over.

Melk en melkproducten en mineraalwater

In melk, maar ook in kaas, yoghurt en in mineraalwater, zit calcium. Calcium behoort tot de mineralen die ons lichaam nodig heeft voor onder meer stevige botten. Calcium gaat echter met bepaalde geneesmiddelen een verbinding aan, waardoor deze medicijnen niet goed meer kunnen worden opgenomen en dus hun werking vermindert. Geneesmiddelen die zo’n verbinding aangaan, zijn met name antibiotica en het schildkierhormoon L-thyroxine.

Thee en koffie

Zowel groene en zwarte thee, als koffie, lijken redelijk onschuldige drankjes, maar zij bevatten tannines. Tannines binden zich gemakkelijk aan werkzame stoffen in geneesmiddelen als antidepressiva en ijzertabletten. Hierdoor kan de darm de werkzame stoffen in de medicijnen niet meer goed doorlaten en vermindert de effectiviteit. Koffie, en met name cafeïne, kan daarnaast ook de werking van sommige middelen versterken.

Vezels

In gezonde voeding, zoals peulvruchten, fruit, groenten en granen, zitten vezels die zorgen voor een goede ontlasting. Diverse medicijnen binden zich echter aan vezels, waardoor ze niet door de darm worden opgenomen, maar het lichaam via de ontlasting weer verlaten. Het is bij deze medicijnen dan ook belangrijk ze of een uur voor of twee uur na de maaltijd in te nemen. Zodat de werkzame stoffen door het lichaam kunnen worden opgenomen.

Vet voedsel

Als we eten dan gaat onze lever aan de gang met het verwijderen van alle stoffen die voor ons lichaam ongewenst zijn. Als we medicijnen slikken, komen deze ook in de lever terecht, waar ze altijd gedeeltelijk worden afgebroken. Bij het maken van medicijnen is er rekening mee gehouden dat er een bepaald deel van de werkzame stof via die lever verloren gaat. Tabletten bevatten dan ook standaard wat meer werkzame stof dan nodig is. Als nu de lever erg hard moet werken om vetrijk voedsel te verteren dan kan het zijn dat er medicijnen over het hoofd gezien worden en er te weinig wordt afgebroken. Hierdoor komt er te veel van de werkzame stof in het bloed en ontstaan er bijwerkingen.

Grapefruitsap

Het sap van grapefruit staat erom bekend dat het reageert met diverse medicijnen. Grapefruit zorgt ervoor dat bij medicijnen, die normaal in de lever deels worden afgebroken, dit niet of nauwelijks gebeurt. Hierdoor wordt de concentratie van de werkzame stof van het medicijn in het bloed te hoog, wat zelfs in extreme gevallen kan leiden tot een overdosis. Geneesmiddelen waarbij dit het geval is, zijn: bloeddrukverlagende middelen, cholesterolverlagende middelen, zoals simvastatine, en bloedverdunners.

Groene groenten

Groene groenten, als spinazie, broccoli en spruitjes, bevatten vitamine K. Ze zijn erg gezond, laten we dat voorop stellen, maar ze kunnen van invloed zijn op antistollingsmedicijnen, zoals fenprocoumon. Het is wel mogelijk om deze groenten te eten, als je antistolling slikt, maar doe dit dan altijd op regelmatig basis en eet er niet ineens veel van en dan weer een poosje niets. Doe je dit wel, dan schommelt de hoeveelheid vitamine K te veel en kan het bloed eerder stollen.

Voedsel dat langer bewaard kan worden, zoals kaas

In een aantal voedingsmiddelen die langer bewaard kunnen worden omdat ze ‘gerijpt’ zijn, zoals kaas, bier, wijn, salami, chocolade en zuurkool, zit de stof tyramine. Tyramine speelt en rol bij het reguleren van de bloeddruk. Een teveel aan Tyramine doet de bloeddruk stijgen. Thyramine wordt normaliter in ons lichaam afgebroken door enzymen met naam monoamine-oxidase (MAO). Er zijn geneesmiddelen, met name gegeven tegen depressies of angststoornissen, die MAO-remmers worden genoemd. Deze medicijnen blokkeren het MAO enzym waardoor tyramine niet wordt afgebroken en het gehalte ervan in het bloed stijgt. Hierdoor kan de bloeddruk hoger worden, kunnen hoofdpijnklachten optreden en kan de ademhaling sneller worden.

Gember en knoflook

Velen van ons gebruiken dagelijks knoflook in het eten en ook gember wordt steeds meer vers of als voedingssupplement gebruikt. Knoflook heeft een remmend effect op de bloedstolling en kan zo de werking van antistollingsmiddelen versterken, waardoor bloedingen kunnen optreden. Ook versterkt het de werking van maagzuurremmers als omeprazol en spierverslappers met chlorozoxazone, waardoor de spieren extra verslappen.

Gember helpt goed tegen misselijkheid en heeft naar alle waarschijnlijkheid ook een positieve invloed op de bloeddruk. Het werkt echter net als knoflook averechts op bloedverdunnende medicijnen. Daarnaast is de combinatie pijnstillers, als aspirine met gember geen gelukkig huwelijk. Ook hierdoor kunnen bloedingen optreden.

Als je vragen hebt over medicijnen en de wisselwerking met voedingsmiddelen, aarzel dan niet om je apotheker om advies te vragen.