De MRSA-bacterie

MRSA, meticilline resistente staphylococcus aureus, ook ziekenhuisbacterie genoemd, is een bacterie die ongevoelig is voor een behandeling met antibiotica. In de naam MRSA komt specifiek het antibioticum meticilline voor, maar inmiddels is al jaren geleden duidelijk geworden dat deze stafylokok ongevoelig is voor veel meer soorten antibiotica dan alleen de meticilline-gerelateerde. Een infectie veroorzaakt door MRSA is erg lastig om te behandelen. De MRSA-bacterie valt dan ook in de categorie van de bijzonder resistente micro-organismen (BRMO).

Het is mogelijk de bacterie bij je te dragen, zonder dat je hier iets van merkt en dus ook zonder dat je er ziek van wordt. Je bent er dan alleen drager van en dat heeft voor je lichaam, als je verder gewoon gezond bent, dan ook geen gevolgen. Echter ben je wel ziek of verzwakt, dan kunnen er wel klachten optreden. Je kunt dan bijvoorbeeld een wondinfectie krijgen of een blaasontsteking of longontsteking. Ben je opgenomen in het ziekenhuis en drager van de MRSA-bacterie dan kun je deze overdragen op andere patiënten die hier op hun beurt ziek van kunnen worden.

Antibiotica

Een infectie die veroorzaakt wordt door een bacterie, kan in principe worden bestreden met antibiotica. Een antibioticum is een medicijn dat oorspronkelijk gemaakt is van bacteriën of schimmels, maar dat tegenwoordig ook synthetisch gemaakt wordt. Er bestaan heel veel verschillende soorten antibiotica die ingezet kunnen worden. Penicilline was het eerste bekende antibioticum. Het werd in 1928 per toeval ontdekt door de Britse arts Alexander Flemming, die eigenlijk naar iets anders op zoek was. Er bestaan twee soorten antibiotica; de bactericiden – de bacteriedodende – en de bacteriostatische – de bacterieremmende. De laatste voorkomt dat een bacterie zich deelt, waardoor de populatie uitsterft.

In het geval van de MRSA-bacterie is deze bacterie resistent (ongevoelig) geworden voor antibiotica. Dit is ontstaan door langdurig gebruik van dezelfde typen antibiotica, waartegen de bacterie zich als het ware is gaan beschermen. Hij is van structuur veranderd, zodat een antibioticum niet meer werkt. Resistentie ontstaat niet alleen door veelvuldig gebruik, maar ook door verkeerd gebruik van antibiotica. Dit kan bijvoorbeeld komen door antibiotica te slikken terwijl dit niet nodig is, maar ook door het voortijdig stoppen van een kuur. Als een antibioticakuur niet volledig wordt afgemaakt, dan kunnen er bacteriën overleven die zich vervolgens op een iets andere manier gaan vermenigvuldigen, waardoor ze een volgende keer immuun zijn voor het antibioticum.

Even terug naar de MRSA-bacterie, want waarom staat juist deze bacterie zo in de belangstelling? MRSA is een bacterie die, omdat hij resistent is, lastig te behandelen is. Heb je MRSA en ben je ziek, dan levert dit vaak problemen op. Met name in ziekenhuizen en verpleegtehuizen waar mensen over het algemeen erg kwetsbaar zijn. Iemand die de MRSA-bacterie bij zich draagt kan heel eenvoudig andere mensen besmetten.

Een MRSA-besmetting

Besmetting vindt met name plaats via huidcontact, maar soms ook via huidschilfers in de lucht die worden ingeademd. De bacterie kan ook op mensen worden overgedragen door verschillende diersoorten. Met name door varkens, vleeskalveren en vleeskuikens. In Nederland, maar dit geldt beslist niet voor heel veel andere landen, probeert men de verspreiding van MRSA in de gezondheidszorg tegen te gaan. Word je, om wat voor reden dan ook, opgenomen in een Nederlands ziekenhuis dan zullen je altijd een aantal standaard vragen worden gesteld:

• Ben je kort voor opname in het buitenland in een ziekenhuis geweest?
• Kom je in contact of ben je dit onlangs geweest met bedrijfsmatig gehouden levende varkens, vleeskalveren en/of vleeskuikens?
• Ben je woonachtig op een bedrijf waar deze dieren gehouden worden?

Is het antwoord op één of meer vragen een ja, dan zal er een MRSA-test worden gedaan om te kijken of de MRSA-bacterie aanwezig is. Is dit het geval dan zullen, tijdens een opname in het ziekenhuis, speciale maatregelen worden genomen. Welke dit zijn, is afhankelijk van de soort MRSA-bacterie. De maatregelen voor een vee-gerelateerde MRSA zijn minder streng dan wanneer een besmetting is opgelopen in een buitenlands ziekenhuis. Bij deze laatste wordt iemand geïsoleerd verpleegd en dragen de ziekenhuismedewerkers, naast een schort en handschoenen, ook een masker en een mutsje. Bezoek moet bij vertrek de handen goed desinfecteren.

Word je na het bekend worden van de MRSA-besmetting behandeld door bijvoorbeeld een fysiotherapeut of een wijkverpleegkundige, dan is het belangrijk te melden dat je MRSA-positief bent, zodat ook zij gepaste maatregelen kunnen nemen.

Heb je vragen over MRSA, stel deze dan aan je huisarts. Voor vragen over antibiotica kun je terecht bij de apotheker.