Een aderontsteking, gevaarlijk of niet?

Een aderontsteking is een ontsteking van een oppervlakkig gelegen bloedvat, het wordt ook wel flebitis genoemd. Deze naam komt uit het Grieks van phleps dat ader betekent en itis dat staat voor ontsteking. Als een bloedstolsel en een ontsteking in een ader samengaan, dan wordt dit tromboflebitis of oppervlakkige veneuze trombose genoemd. In deze blog worden beide aandoeningen besproken.

Flebitis

Een aderontsteking is een relatief vaak voorkomende aandoening bij mensen die een infuus hebben gehad of hebben. Tussen de 20 en 40% van de patiënten krijgt tijdens of na een infuus te maken met een aderontsteking. Er zijn verschillende oorzaken aanwijsbaar voor het ontstaan van zo’n flebitis. Zo kan een chemische irritatie een oorzaak zijn, maar ook een mechanische of een microbiologische irritatie.

Onder een mechanische irritatie verstaan we dat de ontsteking wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld een te grote infuusnaald, het inbrengen van een infuus op een plaats die kan bewegen (elleboog of hand) of het continu bewegen van de infuusnaald zelf, die op deze manier de vaatwand irriteert. Een chemische irritatie ontstaat door toediening van een ‘agressieve’ infuusvloeistof, waaronder antibiotica of cytostatica (chemokuur). Hierdoor wordt de vaatwand geïrriteerd.

Een microbiologische irritatie wordt veroorzaakt door het groeien van schadelijke bacteriën rondom de insteekplaats van het infuus. Dit is meestal een gevolg van niet goed gehanteerde hygiënevoorschriften.

Symptomen

De symptomen van een aderontsteking zijn over het algemeen:

• Roodheid en zwelling
• Een warme huid
• Een brandend gevoel en plaatselijke pijn
• Koorts
• Een harde plek in de ader
• Het niet kunnen gebruiken van het ledemaat.

Wordt een aderontsteking zichtbaar of voelbaar door pijn, dan is het belangrijk, om als deze nog aanwezig is, direct het infuus te verwijderen en een vochtig kompres aan te leggen, dat regelmatig vervangen moet worden. Paracetamol kan als pijnstiller helpen. Ook kan een ontstekingsremmer worden ingenomen als ibuprofen. Soms is een antibioticum nodig, dit is meestal het geval als de ontsteking veroorzaakt wordt door een bacterie.

Tromboflebitis

Als een bloedstolsel de oorzaak is van de aderontsteking, dan spreekt men van tromboflebitis oftewel van een oppervlakkige veneuze trombose. Deze vorm van aderontsteking is meestal zichtbaar als een dikke streng. Vaak van enkele centimeters, maar soms ook van langer. Tromboflebitis ontstaat door de vorming van een bloedstolsel in een oppervlakkig bloedvat, waarmee ons afweersysteem aan de gang gaat om dit op te ruimen. Dit veroorzaakt over het algemeen een ontstekingsreactie.

De oorzaak van tromboflebitis

De oorzaak kan langdurige bedlegerigheid zijn, maar soms ook het gebruik van de anticonceptiepil of een zwangerschap. Vaker echter ontstaat het stolsel in een al aanwezige spatader. In een spatader – een verwijde ader – stroomt het bloed niet zo heel erg goed door. De klepjes die normaal in een ader voorkomen dat bloed kan terugstromen, zijn over het algemeen kapot en sluiten niet meer. Hierdoor kan het bloed niet goed meer richting het hart worden teruggepompt. Stolsels kunnen dan door te langzaam stromend of zelfs stilstaand bloed, gemakkelijk ontstaan.

Zo’n tromboflebitis is over het algemeen niet heel erg gevaarlijk en verdwijnt, door toedoen van ons afweersysteem, meestal binnen twee à vier weken vanzelf. Echter bestaat er een kleine kans dat een bloedstolsel losschiet waarna dit in het hart of in de longen terecht kan komen (embolie|). Dit kan hier voor een afsluiting zorgen, met alle gevolgen van dien.

Soms gaat een oppervlakkige trombose over op een dieper gelegen bloedvat, waarna een diep veneuze trombose ontstaat. Dit vindt over het algemeen plaats in de benen en wordt dan ook een trombosebeen genoemd.

Behandeling van tromboflebitis

Een tromboflebitis wordt behandeld door in beweging te blijven, het dragen van steunkousen en pijnstillers te slikken.

Mensen die eerder een flebitis of een tromboflebitis hebben doorgemaakt, doen er verstandig aan om dit bij een ziekenhuisopname altijd vooraf te melden. Wordt er een (vlieg)reis gemaakt waarbij men langdurig stil met zitten, dan is het aan te raden om elastieken kousen te dragen en af en toe op te staan uit de stoel om een wandelingetje te maken.

Tot slot

Heb je vragen over een aderontsteking of denk je dat je last hebt van deze aandoening of van een tromboflebitis, blijf hier dan niet mee rondlopen en meld je bij je behandelend (huis)arts. Voor vragen omtrent pijnbestrijding kun je te allen tijde terecht bij de apotheker.