Een vaderschapstest kan duidelijkheid geven

Vorige maand was het groot nieuws in België. ‘Koning Albert erkent na 51 jaar buitenechtelijke dochter’. Delphine Boël spande al in 2013 een rechtszaak aan om te bewijzen dat Albert haar vader was, maar tot heel recent weigerde de voormalig koning hierin mee te gaan. Medio 2019 werd hij op laste van een dwangsom van € 5000,- per dag door het Hof van Beroep gedwongen een DNA-test te ondergaan, waarmee voor 99,999% werd bewezen dat Albert de biologische vader is van Delphine.

Met een DNA-test kan dus met de grootst mogelijke zekerheid worden vastgesteld of iemand wel of niet de biologische vader is. Dit kan omdat DNA (desoxyribonucleïnezuur) een genetische blauwdruk is van onze biologische kenmerken. Al direct tijdens de conceptie – op het moment dat een zaadcel een eicel binnendringt – vindt DNA overdracht plaats. Hierbij smelt de helft van het erfelijk materiaal van de vader met de helft van de moeder samen, waarna direct een uniek DNA-profiel ontstaat, met de kenmerken van beide ouders. Door deze unieke kenmerken is het vrij eenvoudig in een laboratorium vast te stellen of er wel of geen biologische verwantschap bestaat.

Hoe werkt een vaderschapstest?

Voor een goed vergelijk van biologische eigenschappen waarmee de verwantschap kan worden vastgesteld, is DNA materiaal nodig van zowel de vader als het kind. Hiervoor zijn vaderschapstesten op de markt. Via speciale wattenstaafjes kan het DNA-materiaal worden verzameld. Dit doe je door enige malen met het staafje langs de binnenkant van de wang te strijken, want in wangslijmvlies zit DNA. Na afname worden de wattenstaafjes apart in kokertjes verpakt en opgestuurd naar een speciaal laboratorium waar men het DNA in kaart kan brengen. Beide profielen worden vervolgens met elkaar vergeleken op verschillende plaatsen (loci genoemd). Hoe meer loci er vergeleken worden, hoe betrouwbaarder de gegevens zijn. Kort door de bocht; als er verwantschap is, is er overeenkomst, bij geen verwantschap is dit er niet.

Een vaderschapstest kan eventueel ook gedaan worden via een verwantschapsonderzoek. Dit als bijvoorbeeld de vader overleden is of niet mee wil werken aan een onderzoek. DNA-materiaal van een broer of zus, oom of tante, toont ook genoeg overeenkomsten om tot een betrouwbare uitkomst te komen.

Een rechtsgeldige vaderschapstest

Een vaderschapstest is niet zomaar een test. Het kan veel teweeg brengen wat betreft emoties en gezinssituaties. Dit kan positief maar ook negatief zijn. Het is verstandig om van tevoren goed na te denken over de eventuele consequenties. Bij het doen van een vaderschapstest is het ook van belang wat de bedoeling van de wetenschap wel of geen biologische verwantschap te hebben, is. Er zijn namelijk twee soorten testen op de markt. Een test bedoeld voor gemoedsrust en een test die een rechtsgeldigheid heeft, waardoor deze gebruikt kan worden in een rechtszaak, net als bij Delphine. Bij een gemoedsrusttest gelden geen voorwaarden waaraan de afname moet voldoen, bij een rechtsgeldige vaderschapstest gelden deze wel. Wetgeving schrijft hier namelijk een zeer strikte afnameprocedure voor voor. De monsters moeten afgenomen worden in aanwezigheid van een onafhankelijke maar professionele getuige, zoals een huisarts. En deze getuige mag zelf geen biologische banden hebben met betrokkenen of op enigerlei wijze belang hebben bij een bepaalde uitslag. Een rechtsgeldige vaderschapstest kan van belang zijn in voogdijregelingen of als het gaat om erkenning of om een erfenis.