Waardoor wordt een prostaatvergroting veroorzaakt en is er iets aan te doen?

De prostaat die ook wel voorstanderklier wordt genoemd, is een klier die alleen bij mannen voorkomt. Hij ligt in de onderbuik, rond de plasbuis, vlak onder de uitgang van de blaas en heeft ongeveer de grootte van een walnoot. Vanaf de puberteit begint de prostaat, onder invloed van mannelijke hormonen, zoals testosteron, te groeien.

Tekst gaat verder onder de video.

De prostaat bestaat uit een aantal kwabben, waarin zich talloze klierbuisjes bevinden. Deze buisjes produceren zaadvocht dat bedoeld is om ervoor te zorgen dat zaadcellen kunnen overleven in het zure milieu van de vagina. Als een man klaarkomt, worden zaadcellen naar de prostaat gepompt. Hier worden ze vermengd met zaadvocht waarna de prostaat zich samentrekt en het sperma, zoals de combinatie van zaadcellen en zaadvocht wordt genoemd, naar buiten wordt geperst (ejaculatie).

Een prostaat heeft de aparte eigenschap dat hij gedurende het leven doorgroeit. Op latere leeftijd, meestal zo rond het vijftigste jaar, begint de prostaat onder invloed van hormonale veranderingen nog wat extra te groeien en dit doet hij twee kanten uit; naar binnen en naar buiten. Als de prostaat te groot is geworden, kan dit diverse klachten geven, zoals pijn bij het plassen, nadruppelen, heel vaak moeten plassen of een zwakke urinestraal.

Slechter plassen

Ruim een kwart van alle mannen boven de vijftig ervaart problemen bij het plassen. Door de groei van de prostaat kan de plasbuis worden dichtgedrukt. Hierdoor moet de blaasspier harder werken om urine naar buiten te persen. Deze inspanning maakt dat de blaaswand zwakker wordt en soms zelfs uitrekt. Hierdoor kan urine in de blaas achterblijven. Het slechter gaan plassen, ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het gaat heel geleidelijk en veel mannen hebben het eigenlijk niet echt in de gaten. Hierdoor blijven velen dan ook lang doorlopen met plasklachten.

Als je als man plasklachten ervaart, is het verstandig om 24 uur een plasdagboek bij te houden. Zo worden eventuele problemen op een simpele manier inzichtelijk. Ook is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan met behulp van een rectaal onderzoek de grootte, de vorm, het oppervlak en de stevigheid van de prostaat bevoelen. Een rectaal onderzoek geeft over het algemeen en wat vervelend gevoel, maar is in principe niet pijnlijk.

Als de huisarts een vergrote prostaat constateert, zal hij of zij een aantal vervolgonderzoeken afspreken om de oorzaak van de vergroting vast te stellen. Zo zal er een straal- en residumeting worden aangevraagd. Met dit onderzoek kan de kracht van de urinestraal worden gemeten, waarna met een echoapparaat via de buikwand wordt gekeken of er urine is achtergebleven in de blaas. Met bloed- en urineonderzoek worden eventuele ontstekingen opgespoord en wordt het PSA (prostaat specifiek antigeen) bepaald. Een verhoogde PSA-waarde kan een indicatie zijn van prostaatkanker.

Een goedaardige prostaatvergroting

Als blijkt dat de klachten veroorzaakt worden door een goedaardige prostaatvergroting (benigne prostaathyperplasie – BPH), dan zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Zo kunnen er medicijnen, zogenoemde alfablokkers, worden voorgeschreven. Deze medicijnen zorgen voor een ontspanning van de gladde spieren in de blaasuitgang en in de prostaat waardoor er minder weerstand is. Ook zijn er medicijnen die ervoor zorgen dat de groei van de prostaat stopt, waarna hij in grootte afneemt.

Als een prostaat erg vergroot is en medicijnen niet meer effectief zijn, kan een operatie overwogen worden. Hiermee kan een deel van de prostaat worden weggebrand met behulp van elektriciteit of een laser.

Ervaar je op wat voor manier dan ook problemen met het plassen, neem dan contact op met je huisarts en laat vaststellen wat de oorzaak van je klachten is.