Coeliakie, dat je uitspreekt als seu-lia-kie en dat qua naamgeving afkomstig is uit het Grieks (koilia = buik), is een orgaanspecifieke auto-immuunziekte die wordt veroorzaakt door een glutenintolerantie. Op dit moment (2022) is bij zo’n 25.000 Nederlanders deze diagnose gesteld, die al in het jaar 100 na Chr. door de Griekse arts Aretaeos werd beschreven.
Wratten zijn goedaardige huidgezwelletjes die worden veroorzaakt door bepaalde virussen. Een daarvan is het humaan papillomavirus (HPV), dat ook baarmoederhalskanker kan veroorzaken en waarvan wel meer dan honderd varianten bekend zijn. Dit HPV-virus wordt overgebracht door huid- of slijmvliescontact en kan lang overleven in een vochtige omgeving. In deze blog over wratten maken we een onderscheid tussen drie soorten wratten:
- Klassieke wratten (verruca vulgaris)
- Genitale wratten (condyloma acuminata)
- Water- of bolhoedwratten (mollosum contagiosum)
Klassieke wratten
Klassieke wratten zijn vast aanvoelende uitsteeksels van de huid die meestal lijken op de structuur van een bloemkool. Dat komt omdat er vaak een aantal wratten dicht bij elkaar gelokaliseerd is. Ze hebben een voorkeur voor plekken, als handen en vingers en omdat ze veroorzaakt worden door een virus, zijn ze behoorlijk besmettelijk.
Klassieke wratten komen ook op de voetzolen voor. Ze worden dan verruca plantaris genoemd en van deze wrat bestaan weer twee varianten; de mozaïekwrat, die wat oppervlakkig is en de doornwrat, die in de diepte groeit en daardoor erg pijnlijk is. Klassieke wratten kunnen behandeld worden door het weefsel ervan te vernietigen en de virusdeeltjes te doden. Dit kan door bevriezing met vloeibare stikstof, soms in combinatie met het uitschrapen van de wrat met een curette, een ringvormig mesje. Ook kan een wrat worden weggebrand of worden aangestipt met salicylzuur.
Zijn er veel wratten die moeten worden behandeld, dan is CO2-lasertherapie een optie. Ook kan men kiezen voor een behandeling met medicijnen, zoals maagzuurremmers, of Neotigason® (vitamine A-zuur). De meeste wratten verdwijnen in de loop van de tijd vanzelf, als het lichaam voldoende antistoffen tegen het virus heeft aangemaakt.
Genitale wratten
Genitale wratten zijn wratten die en de naam zegt het al, voorkomen op en rond de genitaliën, zoals de penis, de vagina en de anus. Ze vallen in de categorie seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) en zijn zeer besmettelijk. Ze groeien meestal in groepjes bij elkaar, zijn grijswit of rozerood van kleur en ze verschijnen enkele weken tot maanden na het doormaken van een besmetting. Ze kunnen pijnlijk zijn, maar vaker geven ze jeuk en/of een branderig gevoel.
Niet iedereen die besmet is, krijgt zelf ook genitale wratten, maar kan de besmetting wel weer doorgeven aan anderen. Behalve dat de wratten zeer besmettelijk zijn en je hier dus erg alert op moet zijn, hoeven genitale wratten niet behandeld te worden; ze verdwijnen op den duur vanzelf. Er zijn wel medicijnen in de vorm van crèmes die dit proces wat kunnen versnellen. Ook kunnen ze door de huisarts verwijderd worden door ze te bevriezen met vloeibare stikstof of ze te behandelen met een elektrische naald.
Waterwratten
Waterwratten zijn huidkleurige, bolhoedvormige bultjes die er heel anders uitzien dan ‘gewone’ wratten. Ook zij worden veroorzaakt door een virus, maar dan door het Molluscipox-virus en niet door HPV. Het Molluscipox-virus behoort tot de groep van pokken-virussen. Dit virus wordt overgebracht door huidcontact, maar ook door het aanraken van besmet speelgoed, door zwembadbezoek en door gedeelde handdoeken of beddengoed. Het zijn voornamelijk kleinere kinderen die waterwratten krijgen. Dit omdat hun lichaam nog niet voldoende antistoffen tegen het virus heeft gemaakt.
De waterwratten worden zo’n twee weken tot zes maanden na een besmetting zichtbaar en zitten met name in de hals, op de romp en in de oksels. Omdat ze soms gepaard gaan met jeuk, is de kans groot dat de wratjes worden opengekrabd, waarna een witte zeer besmettelijke substantie, die molluscumbrij wordt genoemd, vrijkomt. Soms springen de wratjes spontaan open.
Meestal verdwijnen de wratjes binnen een jaar vanzelf en over het algemeen is het het verstandigst dit ook zo te laten gebeuren. Een behandeling is namelijk erg pijnlijk en traumatisch, zeker voor kleine kinderen. Net als bij ‘gewone’ wratten kunnen ze wel behandeld worden, door ze te bevriezen met vloeibare stikstof, ze weg te branden met behulp van een elektrische naald of een CO2-laser, of aan te stippen met een speciale wrattenvloeistof, als Wartner®.
Voor vragen over wratten kun je terecht bij je huisarts. Wil je meer weten over de medicijnen die gebruikt kunnen worden in de strijd tegen wratten, neem dan contact op met je apotheker.
Bij een auto-immuunziekte ziet het eigen immuunsysteem lichaamseigen cellen aan voor vreemde cellen en dus voor vijanden. Hierdoor gaat het lichaam antistoffen aanmaken om zo deze cellen onschadelijk te maken. Coeliakie is een orgaanspecifieke auto-immuunziekte, wat betekent dat er in het lichaam één orgaan is aangedaan, in dit geval de dunne darm.
Het slijmvlies van de dunne darm wordt beschadigd door een aangeboren intolerantie voor gluten. Bij een intolerantie reageert iemand met een ongewone lichamelijke reactie op een stof die bij anderen deze reactie niet veroorzaakt. Bij coeliakie is dit dus gluten. Een intolerantie is overigens niet hetzelfde als een allergie, bij een allergie reageert het afweersysteem met een directe hevige reactie, die ook weer verdwijnt; er worden geen antistoffen aangemaakt.
Gluten
Gluten, dat lijm betekent in het Latijn en enkelvoud is, is een mengsel van twee groepen eiwitten (gliadines en glutenines) dat voorkomt in granen, als tarwe (ook spelt), rogge en gerst. Je vindt het ook in veel producten die graan bevatten, als brood, pizza , cake en taart, koekjes, paneermeel, chips, crackers, pasta, bier, sommige ijssoorten, sauzen en soepen. Ook bepaalde medicijnen bevatten gluten. Het dient oorspronkelijk als reservevoedsel voor de plant en wordt opgeslagen in de graankorrels. In producten, zoals brood, zorgt gluten voor een wat luchtige, elastische structuur. Het zorgt ervoor dat meel kan rijzen en dat het brood na het bakken niet inzakt.
Heeft iemand een glutenintolerantie dan maakt het eten van gluten dat er antistoffen worden aangemaakt die op hun beurt zorgen voor een beschadiging van het slijmvlies van de dunne darm. In dit slijmvlies zitten grote hoeveelheden darmvlokken die zorgdragen voor een goede opname van voedingsstoffen. Als de darmvlokken beschadigd of zelfs helemaal verdwenen zijn, is de darmwand glad geworden en kunnen die voedingsstoffen minder goed worden verwerkt. Hierdoor ontstaan klachten als: buikpijn, vettige diarree, een opgezette buik, gewichtsverlies en soms ook aften in de mond en een tragere groei bij kinderen. Ook kan er in het lichaam een tekort ontstaan aan vitamines, ijzer en calcium. Sommige mensen krijgen ook blaren op de huid.
Darmvlokken
Glutenvrij dieet
Mensen die de diagnose coeliakie hebben gekregen, die kan worden vastgesteld met behulp van een bloedtest en een endoscopie waarbij het darmslijmvlies wordt onderzocht, hebben alleen baat bij een levenslang glutenvrij dieet. Hierdoor verdwijnen de antistoffen en kunnen de darmvlokken zich herstellen. Dit gebeurt relatief snel, binnen enkele weken of maanden, maar zodra er gluten gegeten wordt, komen de klachten direct weer terug, omdat er opnieuw antistoffen worden aangemaakt. Coeliakie kan helaas niet worden behandeld met medicijnen. Wel is er voor mensen die blaren op de huid ontwikkelen, als een gevolg van coeliakie, een ontstekingsremmend medicijn met de naam dapson beschikbaar, dat enigszins verlichting kan geven. De genezing van de blaren gaat erg langzaam.
Voor vragen over glutenintolerantie kun je contact opnemen met je huisarts, met het Voedingscentrum of met de Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) / Maag-, Lever-, Darmstichting (MLDS).
