De vrouwen achter Moederdag

Wanneer je op straat aan een willekeurige voorbijganger vraagt waar Moederdag vandaan komt dan krijg je ongetwijfeld het antwoord “uit Amerika. Moederdag is een commerciële dag uitgevonden door bloemisten en als zodanig overgewaaid naar ons”. Die willekeurige voorbijganger heeft deels gelijk. Moederdag komt inderdaad, in de vorm zoals wij haar kennen, uit Amerika en met het vieren ervan spekken we de kas van vele winkeliers, maar dit was beslist niet de oorspronkelijke gedachte erachter. Want wist je eigenlijk wel dat onze dag om moeders te eren als basis het vieren van de vrede heeft en dan met name de rol die moeders gespeeld hebben in het bereiken van die vrede?

Tekst gaat verder onder de video.

Maria

Eigenlijk is het eren van moeders een gebruik dat al sinds de oudheid bestaat. Zo eerden de oude Grieken oergodin Rhea, moeder van onder andere Hades, Zeus en van Asklepios de god van de geneeskunst. En eert men in de katholieke kerk Maria, de moeder van Jezus en dus de moeder van god. In het katholicisme is Maria zelfs de meest belangrijke heilige en zijn er verschillende feestdagen ter ere van Maria door het jaar heen.

In Engeland gaat het eren van moeders op een vaste dag terug naar 1600. Toen werd Mothering Sunday in het leven geroepen op de vierde zondag in de vastentijd. In Engeland viert men Moederdag nog steeds op deze datum, met bloemen, met cadeautjes en met taart.

Julia Ward Rowe

Voor de herkomst van de viering van onze Moederdag moeten we wel terug naar Amerika en wel naar dat van 1872. Toen schreef Julia Ward Howe, schrijfster, activiste en voorvechtster van onderwijs voor vrouwen, haar ‘Appeal to womanhood throughout the world’, later bekend als de ‘moederdag-proclamatie’ een oproep aan alle vrouwen overal ter wereld om zich te verenigen voor de vrede. Ze pleitte voor een vaste dag in het jaar, eerst op 2 juli, later op 4 juli waarop de waardering voor moeders breed gevierd kon worden. Ze kreeg echter maar weinig bijval en het duurde nog 35 jaar voordat een volgend initiatief voor een moederdag wordt genomen. Dit keer door Ann Jarvis. Zij wilde een eerbetoon voor haar moeder, Ann Maria Reeves Jarvis die in de burgeroorlog veel vrouwen en moeders met voedsel en medicijnen had geholpen het hoofd boven water te houden. Ann koos de sterfdag van haar moeder; de eerste zondag in mei, uit als dag waarop Moederdag zou moeten vallen. Maar ook haar inspanningen gingen niet zonder slag of stoot en ze schreef meer dan duizend brieven om te lobbyen voor deze dag. Uiteindelijk riep de toenmalig president van de Verenigde Staten Woodrow Wilson in 1914 de tweede zondag van mei uit tot Moederdag en hij maakte er een nationale feestdag van.

De intentie van Ann was puur; je moeder laten weten dat je aan haar denkt en dat ze erg belangrijk voor je is, maar binnen no-time zijn haar goede bedoelingen door anderen omgeturnd naar een dag waarop de commercie hoogtij viert. Het wordt een dag waarop geld verdiend wordt en Ann ziet met lede ogen aan hoe haar mooie dag ’aftakelt’. Ze spant zelfs een rechtszaak aan om moederdag terug te brengen naar haar eigenlijke oorsprong en komt ernstig in verzet als er zelfs Moederdag festivals gehouden gaan worden. Helaas wordt ze opgepakt en veroordeeld wegens het verstoren van de orde en ze verklaart vlak voor haar dood dat ze enorm veel spijt heeft van haar initiatief tot een moederdag.

100 jaar Moederdag

Wij vieren inmiddels ook al een kleine 100 jaar Moederdag. Van oudsher doen we dat met het een dagje overnemen van de taken van moeder, die in de periode van Ann nog voornamelijk lagen op het gebied van koken, poetsen en zorgen dat het hele gezin er picobello uitzag. Een heuse dagtaak, zonder allerlei apparaten die we nu collectief in ons huis hebben staan. Pas door de grote omwenteling in de jaren zeventig in het huishouden; het verschuiven van de warme maaltijd naar de avond, werd het voor onze moeders en oma’s mogelijk zich ook op andere taken te richten en buitenshuis te gaan werken, waardoor het een dagje overnemen van de taken in een wat ander daglicht kwam te staan. Het ontbijt op bed is gebleven en misschien ook wel het koken van een maaltijd, maar verder is het een ander soort verwendagje geworden, met lekkere luchtjes en een cadeaubon voor een dagje wellness.