De wetenschap en de symptomen van de menstruatiecyclus

Ongesteld zijn, is niet altijd de prettigste periode van de maand voor veel vrouwen. Het gaat vaak gepaard met veel ongemakken, zoals bloedverlies, krampen en soms ook met stevige stemmingswisselingen. Het is dan ook de bekendste periode uit de menstruatiecyclus, een periode die gemiddeld vier weken duurt en die zich bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd steeds herhaalt.

De menstruatiecyclus vormt bij de mens de basis van het nieuwe leven. Het is specifiek bedoeld om te zorgen dat er nageslacht geboren kan worden en om dat doel te bereiken, vindt in het lichaam van de vrouw een ingenieus samenspel van verschillende hormonen plaats. En als het doel niet wordt bereikt, begint de cyclus weer van voor af aan, opnieuw en opnieuw, jaar in, jaar uit. De meeste vrouwen worden voor het eerst ongesteld rond hun 13e en hebben hun laatste menstruatie rond hun 52ste. Dit betekent dat zij de menstruatiecyclus een kleine 40 jaar doormaken En als deze regelmatig is, wil dat zeggen zo’n 500 keer.

De cyclus in fasen

Het begin

Een normale cyclus bestaat gemiddeld uit 28 dagen en begint met de start van het rijpen van een eicel. Dit rijpen gebeurt in een follikel, een soort zakje, dat gestimuleerd wordt om te groeien door het follikel stimulerend hormoon (FSH). Dit FSH, dat aangestuurd wordt door de hypofyse - een klein orgaantje ten grootte van een erwt in het hoofd, vol met hormoonproducerende cellen - zorgt in het follikel weer voor de aanmaak van een ander hormoon; oestrogeen. En oestrogeen zorgt ervoor dat je je als vrouw heel energiek voelt, dat je huid gaat stralen en dat je een sexy uitstraling krijgt. Apart is dat je gezicht in deze periode meer symmetrisch lijkt, iets dat mannen erg aantrekkelijk vinden. Ondertussen gaat in de baarmoeder het slijmvlies groeien, zodat een eventueel bevruchte eicel goed ontvangen kan worden en zich kan nestelen.

De eisprong (ovulatie)

Tussen dag 10 en dag 13 van de cyclus bereikt de hoeveelheid oestrogeen een maximum; de oestrogeenpiek genoemd en heb je meer zin in seks dan normaal. Ook zijn orgasmes heviger. De oestrogeenpiek activeert ook een nieuw hormoon, het luteïniserend hormoon (LH). Dit hormoon zorgt voor de eisprong zelf, waarna het eitje wordt opgevangen door de eileider, waar het, via kleine trilhaartjes, wordt voortbewogen naar de baarmoeder.

Na de eisprong

Het lege follikel blijft achter in de eierstok en gaat onder invloed van LH nog een hormoon aanmaken; progesteron. Dit hormoon zorgt er op zijn beurt weer voor dat er minder FSH aangemaakt wordt – eirijping is nu even niet nodig – waardoor de oestrogeenspiegel daalt en er ook minder LH wordt aangemaakt. Progesteron als hormoon, zorgt samen met testosteron dat ook aangemaakt wordt, voor een vermoeid gevoel, voor emotionele onbalans en voor een opgeblazen gevoel. Langzaam sterft nu het lege follikel af wordt de hoeveelheid progesteron minder. Als de hoeveelheid progesteron onder een bepaald niveau komt, zal het baarmoederslijmvlies worden afgestoten, de menstruatie, om plaats te maken voor een nieuw warm bed voor een eventueel volgend bevrucht eitje. Dit afstoten gaat gepaard met bloedverlies en krampen.

Nieuw leven

Terwijl de eicel op weg is naar de baarmoeder, hoopt hij een zaadcel tegen te komen, waardoor bevruchting plaatsvindt. Dit moet wel binnen 12 uur na de eisprong gebeuren, anders sterft de eicel. Spermacellen leven een stuk langer, tussen de 3 en 7 dagen dus als er al spermacellen aanwezig zijn op het moment van de eisprong, is de kans op een bevruchting het grootst. Vindt die bevruchting daadwerkelijk plaats, dan begint er al snel celdeling en spreken we van een zygote. Deze zygote, nog geen mensje maar een aantal cellen, gaat direct het volgende hormoon in de rij produceren: het zwangerschapshormoon hCG oftewel humaan choriongonadotrofine. Ook dit hormoon heeft een prachtige functie; het zorgt ervoor dat het lege follikel, het gele lichaam genoemd, niet afsterft en progesteron blijft aanmaken. Hierdoor zal ook het baarmoederslijmvlies niet afsterven en vindt er ook geen menstruatie plaats. De zygote kan zich nestelen en uitgroeien tot een nieuw mensje. De hoge concentratie aan progesteron in de eerste weken van de zwangerschap zorgt vaak voor extreme vermoeidheid en soms ook voor misselijkheid en stemmingswisselingen.