Een DNA-test kopen, waar moet ik op letten?

Tegenwoordig wordt er zelfs reclame voor gemaakt op tv; DNA-testen zijn booming en het lijkt wel of iedereen op zoek is naar zijn of haar voorouders of wil weten hoe groot de kans op een erfelijke ziekte precies is. Maar is iedere test wel een betrouwbare en maakt sommige kennis over een eventuele toekomst het leven niet onnodig moeilijk? Wij van Medicijnen.nl zochten voor u uit waar u beslist op moet letten als u van plan bent een DNA-test te kopen. En wilt u eerst wat meer informatie over wat DNA precies is, lees dan het eerste deel uit deze blogserie over DNA ‘Wat is DNA en wat vertelt een DNA-test precies’.

Tekst gaat verder onder de video

Databank

DNA-testen zijn er in verschillende soorten. Een ding hebben ze gemeen, door afname van wangslijmvlies dat opgestuurd wordt naar een laboratorium, wordt de unieke genetische code uitgelezen, waarna deze vergeleken wordt met gegevens uit andere DNA gegevens in een databank. Er wordt een genenrapport opgemaakt en de uitkomsten worden per post of per mail teruggestuurd. Wanneer het nodig is om gegevens te vergelijken voor een goed resultaat, zoals bij afkomst en erfelijke aanleg, is het belangrijk om te letten op hoe groot de databank is waarmee wordt vergeleken. De vergelijkende gegevens uit een kleine databank zullen een minder accuraat resultaat geven, dan wanneer er wordt vergeleken met een grote databank. Voor een vaderschapstest geldt dat overigens niet. Voor een dergelijke test is slechts DNA van twee personen nodig en hier wordt dus geen vergelijk gemaakt met gegevens van anderen. Een vaderschapstest is 99,9% betrouwbaar, mits gedaan in een gecertificeerd laboratorium.

Privacy

De databank is dus van groot belang bij DNA-testen. Dat betekent dat het goed is om te achterhalen hoe er met uw gegevens wordt omgegaan. Voor sommige bedrijven zit hun verdienmodel juist in de databank. De DNA-test wordt vrij voordelig verkocht, omdat de DNA-gegevens worden doorverkocht aan bijvoorbeeld verzekerings- en pensioenmaatschappijen. Een optie die geboden wordt om dit tegen te gaan, is door uw naam en adresgegevens los te koppelen van de DNA-gegevens. Op de geleverde DNA-kit staat dan een code die u alleen weet. Met behulp van die code kunt u uw resultaten opvragen. Op die manier zijn uw DNA-gegevens nooit ergens te herleiden naar u als persoon in het geval de gegevens zouden worden doorverkocht of wanneer de servers van het desbetreffende bedrijf worden gehackt. Een tweede optie die soms wordt aangeboden, is dat u kunt aangeven dat uw gegevens na het onderzoek worden vernietigd.

Erfelijke aanleg

Er zijn ontelbaar veel erfelijke aandoeningen denkbaar die in het DNA terug te vinden zijn, echter is het ondoenlijk om deze allemaal in kaart te brengen. In het uitlezen van de DNA-code wordt er daarom gekeken naar de ‘hotspots’ waar de meeste informatie kan worden terug gevonden. Er bestaat dus een kans dat bijvoorbeeld zeldzame aandoeningen niet in het DNA worden ontdekt. Om vooraf voor u duidelijk te hebben waarnaar precies gekeken wordt, geven verschillende bedrijven die DNA-testen aanbieden, van tevoren aan naar welke aandoeningen gekeken wordt.

Leefstijl

Er zijn ook testen die meer inzicht geven in hoe het lichaam reageert op voeding, zoals op de opname van vitamines, over gevoeligheid voor te veel cholesterol of hoe het gesteld is met uw biologische veroudering. Deze kennis kan heel waardevol zijn voor een lang en gezond leven. U kunt bijvoorbeeld uw leefstijl waar nodig wat aanpassen.

Bij dergelijke onderzoeken is het belangrijk te weten dat er naast informatie uit het DNA ook een andere factor van belang is. Niet alleen genen zijn de bepalende factor voor het uiteindelijk krijgen van een erfelijke ziekte. De eigen leefstijl, zoals roken, overgewicht en/of te weinig bewegen, is van grotere invloed dan vaak gedacht wordt. In de psychologie heet dit ook wel ‘nature vs nurture’, ofwel waar word je mee geboren en wat heb je aangeleerd. Gebruik DNA-leefstijlonderzoeken dan ook vooral om meer inzicht te krijgen in uw lichaam. Als er wordt aangegeven dat u een grote neiging hebt tot consumptie van zoetigheid, is dat geen vrijbrief om iedere dag naar de Jamin te gaan.

Ideaal, zolang u weet waar op te letten

DNA-onderzoeken vertellen u meer over uw lichaam, afkomst of verwantschap. Om er zo goed mogelijk gebruik van te maken en geen risico te lopen dat uw gegevens op straat eindigen, raden wij wel aan goed te kijken naar welke test u aanschaft. Kijk onder andere naar de grootte van de databank die wordt gebruikt, hoe de privacy wordt gewaarborgd en op welke aandoeningen er wordt getest.