Gonorroe

Afgelopen weken was het regelmatig te lezen in de verschillende media; de grote toename van besmettingen met de soa gonorroe. In 2023 werd maar liefst 13.800 keer de diagnose gonorroe gesteld en dit is een toename van het aantal, ten opzichte van 2022, met maar liefst 31 procent. Belangrijk hierbij is om te vermelden dat het hier gaat om vastgestelde diagnoses, gesteld bij mensen die zich hebben laten testen. Naar alle waarschijnlijkheid zijn er dan ok meer gevallen van gonorroe in ons land, waarvan het bestaan niet geregistreerd is. Dit kan omdat niet iedereen die besmet is met gonorroe hiervan ook klachten ondervindt.

Tekst gaat verder onder de video

Opvallend aan de mensen die met gonorroe gediagnostiseerd worden, is dat dit steeds meer vrouwen en heteroseksuele mannen onder de 25 betreft. In de meeste gevallen zijn zij hoog opgeleid en hebben geen migratieachtergrond. Het percentage vrouwen met gonorroe bleek in 2023 zelfs met 78 procent gestegen ten opzichte van 2022 (2598 – 1458). Lange tijd kwam gonorroe met name voor in homoseksuele kringen.

Gonokok

Gonorroe valt onder de seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) en wordt veroorzaakt door een bacterie: de Neisseria gonorrhoeae, een zogenoemde gonokok. Deze bacterie werd in 1879 ontdekt door Albert Neisser, die er deels zijn naam aan gaf. Gonorrhoea, Latijns voor onwillekeurige lozing van sperma, komt oorspronkelijk weer uit het Grieks, waar het woord zaadlozing betekent (gonos = zaad en rhoe = vloed). Men dacht oorspronkelijk dat de pussige afscheiding, veroorzaakt door gonorroe, sperma was.

In de volksmond werd en wordt het nog steeds, een druiper genoemd. Twintig jaar na de ontdekking door Neisser kwam er een medicijn beschikbaar; een bactericide, oftewel een bacteriedoder, onder de naam protargol. Later werd ontdekt dat penicilline effectiever was en werd dit voorgeschreven bij een besmetting.

Verschijnselen

De bacterie, die zich graag nestelt in de slijmvliezen van de vagina, urinebuis, anus en keel, leidt op deze plekken ook meestal tot een infectie. In een aantal gevallen leidt het bij mannen tot een ontsteking van de bijballen of de prostaat en bij vrouwen tot ontstekingen aan de baarmoederhals of de eileiders wat verminderde vruchtbaarheid en een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan veroorzaken. Af en toe veroorzaakt gonorroe bloedvergiftiging (sepsis) of een hersenvliesontsteking.

Is een vrouw zwanger en krijgt ze gonorroe, dan kan een baarmoederontsteking het gevolg zijn. Ook is er een groot risico op vroeggeboorte. De baby kan tijdens de bevalling besmet worden, wat in de meeste gevallen leidt tot een oogontsteking en soms blindheid.

Een besmetting met de gonorroebacterie is meestal het gevolg van onveilige seks (lees seks zonder condoom en/of beflapje), maar je kunt een besmetting ook oplopen via de handen en via seksspeeltjes. Gonorroe is erg besmettelijk en heel gemakkelijk overdraagbaar. De incubatietijd is maar heel kort: er ontstaan al klachten na drie tot vijf dagen na een besmetting.

Behandeling

Gonorroe is gelukkig op dit moment nog wel goed behandelbaar met antibiotica. Tegenwoordig wordt hiervoor één injectie gegeven met het middel ceftriaxon, een breedspectrumantibioticum dat behoort tot de cefalosporines, en dat ingezet kan worden tegen veel verschillende bacteriesoorten. Zeven dagen na het toedienen van de injectie is iemand niet meer besmettelijk. Helaas blijkt inmiddels dat er ook antibioticaresistente gonokokken in opmars zijn, waardoor behandelen in de nabije toekomst steeds lastiger zal worden.

Het is belangrijk om, als iemand de diagnose gonorroe heeft gekregen, alle sekspartners, gehad in de vier tot zes weken voorafgaand aan de besmetting, hiervan op de hoogte te stellen. Dit zodat ook zij zich kunnen laten testen. Hiermee kan een verdere verspreiding van de bacterie voorkomen worden. Als iemand dit vervelend vindt om te doen, dan kan dit ook anoniem via partnerwaarschuwing.nl. Hiervoor is wel een inlogcode nodig, die verkregen kan worden via de huisarts, GGD, of soa-poli.

Helaas ben je na een doorgemaakte gonorroe-infectie niet immuun voor de bacterie. Je kunt het dan ook meerdere keren oplopen. Het blijft zaak om altijd veilige seks te hebben als jij, of je eventuele partner, met meerdere mensen seks hebt.

Tot slot

Wil je meer informatie over gonorroe of een andere soa, dan kun je hierover contact opnemen met je huisarts of met de GGD. Voor informatie over medicijnen, kun je altijd terecht bij je apotheker.