Maagzuurmedicatie, de werking en de bijwerkingen

Bijna iedereen heeft er wel eens last van; van oprispingen of van brandend maagzuur, dat wordt veroorzaakt door het terugstromen van de zure maaginhoud richting de slokdarm. In medische termen wordt dit ook wel reflux genoemd.

Als we voedsel doorslikken dan komt dit via de slokdarm in de maag terecht. Hier wordt het vervolgens vermengd met maagsap om het te kunnen verteren en om te zetten naar voedingsstoffen die wij nodig hebben om te kunnen leven. Maagsap bestaat onder andere uit spijsverteringsenzymen en uit zoutzuur. Dat zoutzuur is een zeer agressief zuur, dat het voedsel toegankelijk maakt voor spijsverteringsenzymen. Daarnaast doodt het bacteriën die we tegelijk met het voedsel binnenkrijgen. De maag zelf is door een dikke slijmvlieslaag bestand tegen het agressieve zuur. Maar de slokdarm heeft geen slijmvlieslaag en is dus erg gevoelig voor terugstromend maagsap.

Oorzaken van maagzuur

Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen waarom maagsap terugstroomt richting de slokdarm. De plek waar de slokdarm overgaat in de maag is afgesloten met een sluitspier. Deze is bedoeld om te voorkomen dat er maagzuur in de slokdarm terechtkomt. Soms is deze sluitspier wat verslapt. Dit kan veroorzaakt worden door ouderdom, maar ook door het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen, als koffie, koolzuurhoudende dranken, chocola of alcohol. Ook kan overgewicht een boosdoener zijn. Door minder ruimte in de buikholte ontstaat er druk waardoor de maaginhoud gemakkelijker terugstroomt.

Sommige mensen hebben een breukje in het middenrif. Het middenrif is een platte spier die de borstholte van de buikholte scheidt. De slokdarm loopt hier via een opening doorheen. Als de opening voor de slokdarm wat te ruim is, kan de maag naar boven komen en aan de verkeerde kant van het middenrif uitstulpen. Hierdoor kan maagzuur gemakkelijker terugvloeien.

Niet iedereen ervaart bij brandend maagzuur dezelfde klachten. Soms heeft men een pijnlijk brandend gevoel vlak boven de maag. Anderen hebben last van boeren en oprispingen of van een pijnlijk gevoel in de hele slokdarm. Of ervaren klachten die sterk lijken op hartklachten. Ook komt het hebben van een brok in de keel vaak voor. Dit wordt ook wel het globusgevoel genoemd.

Brandend maagzuur kan op verschillende manieren behandeld worden. Zo kunnen voedingsadviezen en leefregels, zoals afvallen en minderen met alcohol, een goede bijdrage aan het verminderen van maagzuur leveren. Ook kunnen medicijnen helpen. Er zijn verschillende soorten medicatie op de markt, waarvan er diverse vrij te koop zijn bij de drogist en apotheek. We maken hierbij onderscheid tussen maagzuurremmers en protonpompremmers.

Maagzuurremmers

De meeste maagzuurremmers – ook wel antacida (tegen het zuur) genoemd, zoals Rennie, bestaan uit zouten, als magnesium, aluminium en calcium, die maagzuur binden. Hierdoor wordt het maagzuur geneutraliseerd. Ze werken vaak al snel na inname en kunnen daarom ingenomen worden op het moment dat dat nodig is. Antacida werken over het algemeen maar kort. Een uur na inname is de maagzuurproductie weer terug op het niveau van voor de inname. Over het algemeen geven maagzuurremmers maar weinig bijwerkingen, maar afhankelijk van de samenstelling van de zouten, kunnen ze wel obstipatie of juist diarree veroorzaken. Een langdurig gebruik kan het ontstaan van nierstenen bevorderen.

Zuurblokkers of protonpompremmers

Een protonpompremmer, zoals omeprazol, remt een specifiek enzym in de maagwand (de protonpomp) dat betrokken is bij de aanmaak van maagzuur. Hierdoor wordt de aanmaak van maagzuur onderdrukt. Dergelijke medicijnen worden niet alleen gebruikt tegen zuurbranden maar worden ook voorgeschreven als maagbeschermer bij andere medicijnen, die anders hun werking door maagzuur verliezen. Protonpompremmers moeten altijd op een lege maag worden ingenomen, anders hebben ze geen effect. Daarnaast werken ze niet direct en moeten dus anders worden gebruikt dan de maagzuurremmers. Als zuurblokkers voor langere tijd worden ingenomen kan dit leiden tot een tekort aan vitamine B12 en tot een te lage magnesiumspiegel. Het is dan ook belangrijk om de medicijnen niet jarenlang standaard te gebruiken. Lange tijd is er onderzoek gedaan naar de relatie op het ontstaan van dementie en het gebruik van protonpompremmers, maar deze relatie is tot op heden nog steeds niet onderbouwd. Wel is duidelijk dat de zuurblokkers een wisselwerking hebben met bepaalde hartmedicatie en met sommige slaappillen. Het is dan ook niet verstandig de pillen op eigen houtje in te nemen, ook al zijn ze vrij in de winkel te koop.

Tekst gaat verder onder de video