Oorpijn bij kinderen en volwassenen: symptomen, behandeling en preventietips

Vrijwel iedereen heeft er wel eens last van; van oorpijn. Van een vervelende zeurende of soms zelfs stekende pijn in één of in beide oren. De oorzaak is in veel gevallen een ontsteking, maar ook een flinke druk op het oor, kan voor een stevige oorpijn zorgen. Oorpijn komt veel voor bij zowel kinderen als bij volwassenen, echter zijn er wel belangrijke verschillen in oorzaken en in symptomen aan te geven.

Als je als volwassene last hebt van oorpijn dan heb je meestal een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Kinderen hebben vaker een middenoorontsteking; een ontsteking achter het trommelvlies. De oorzaak ervan is in veel gevallen een bacterie, maar ook een schimmel kan de boosdoener zijn.

Het oor

Een oor is opgebouwd uit drie delen; het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. Onder het buitenoor verstaan we de oorschelp en de gehoorgang tot aan het trommelvlies. Vanaf het trommelvlies spreken we over het middenoor met daarin de middenoorholte met de drie gehoorbeentjes (hamer, aanbeeld en stijgbeugel). Het binnenoor bestaat uit het slakkenhuis, de gehoorzenuw en het evenwichtsorgaan. In dit binnenoor worden de geluiden die we waarnemen, omgezet in elektrische trillingen die door de gehoorzenuw worden doorgegeven aan de hersenen.

Welke soorten oorpijn bestaan er?

Oorpijn kan veroorzaakt worden door een ontsteking of door drukverschil in het oor. Zo’n ontsteking kan op twee verschillende plekken in het oor voorkomen; in de gehoorgang (buitenoor) en in het middenoor. In zeldzame gevallen raakt het binnenoor ontstoken. Dit is dan vrijwel altijd het gevolg van een onbehandelde middenoorontsteking of van een andere (luchtweg)infectie. Oorpijn door drukverschil ontstaat bijvoorbeeld tijdens het vliegen of duiken.

Oorontstekingen

Een ontsteking van de gehoorgang (otitis externa)

Een ontsteking van de gehoorgang (zwemmersoor) genoemd en komt meestal bij volwassenen voor. De huid in de gehoorgang is dan ontstoken. In deze huid bevinden zich kliertjes die oorsmeer aanmaken. Oorsmeer houdt het oor schoon van vuil en bacteriën en zorgt ervoor dat huidschilfers naar buiten worden getransporteerd. Oorsmeer is vettig en zuur waardoor de huid soepel blijft. Verandert er iets aan de hoeveelheid oorsmeer of aan de zuurgraad, dan kan een oorontsteking het gevolg zijn.

Dit ontstaat vaak na zwemmen en/of douchen/baden waarbij de gehoorgang nat is geworden en het komt dan ook vaak voor in de vakantieperiode. De eerste klacht is jeuk waardoor iemand in het oor gaat peuteren. Naast dat dit peuteren wondjes kan veroorzaken, wordt het oorsmeer richting het trommelvlies geduwd waar het zich ophoopt en gaat broeien.

De symptomen

• Pijn, jeuk of een branderig gevoel in de gehoorgang
• Schilfertjes en/of een rode gezwollen huid
• Vocht uit het oor
• Zachtjes aan het oor trekken, is pijnlijk
• Het gehoor is minder.

Een ontsteking van de gehoorgang kan acuut optreden, maar kan ook chronisch zijn. Vaak is er dan minder sprake van pijn, maar van een aanhoudende jeuk en soms ook van aflopend vocht (een loopoor).

De behandeling

De behandeling van een ontsteking van de gehoorgang bestaat over het algemeen uit afwachten tot het vanzelf overgaat. Gebeurt dit niet dan is een zogenoemd oortoilet (grondig reinigen van het oor) door de huis- of KNO-arts een aangewezen behandeling. Tegen de pijn kan het beste paracetamol worden ingenomen. Een genezing duurt meestal één tot drie weken.

Een middenoorontsteking (otitis media)

Kinderen hebben bij oorpijn over het algemeen last van een middenoorontsteking; een ontsteking achter het trommelvlies. Dit is vaak het gevolg van een verkoudheid die ervoor zorgt dat de slijmvliezen in de neus en keelholte de buis van Eustachius verstoppen. Deze buis - de verbinding tussen de middenoorholte en de keel- neusholte - zorgt onder meer voor een evenwichtige druk aan beide kanten van het trommelvlies.

Door een aanhoudende onderdruk door de afsluiting, gaan cellen in het oor vocht afscheiden, dat zich ophoopt achter het trommelvlies. Dit vocht dikt langzaam in en zorgt ervoor dat het trommelvlies naar buiten gaat staan. Soms breekt het trommelvlies open en loopt het vocht naar buiten. Meestal is daarna de oorpijn snel verdwenen. Het trommelvlies sluit vanzelf.

De symptomen

• Stevig oorpijn die toeneemt tijdens het gaan liggen (bij luier verschonen)
• koorts
• ziek gevoel.

Wat te doen bij een middenoorontsteking?

Heb je een middenoorontsteking dan is er weinig anders aan te doen dan de pijn te verlichten met pijnstillers in de vorm van paracetamol.

Tips om een oorontsteking te voorkomen

• Voorkom dat er water in het oor komt bij zwemmen en/of douchen. Doe eventueel oordopjes in.
• Droog het oor na het zwemmen douchen altijd heel goed af.
• Peuter nooit in het oor, oorsmeer verwijdert zichzelf.

Oorpijn tijdens het vliegen

Ook oorpijn tijden het vliegen is algemeen bekend. Dit ontstaat door drukverschil dat in een vliegtuig optreedt. Stijgt een vliegtuig dan neemt de druk af en ontstaat er achter het trommelvlies een overdruk. Deze overdruk drukt het trommelvlies naar buiten, wat pijnklachten veroorzaakt.

Daalt een vliegtuig dan gebeurt precies het omgekeerde; de luchtdruk in het vliegtuig neemt toe en de druk aan de buitenkant van het trommelvlies dus ook. Omdat de druk in het middenoor gelijk blijft, wordt het trommelvlies naar binnen gedrukt. Ook dit is erg pijnlijk. Slikken, iets drinken of kauwgom kauwen, kan de pijn iets verlichten.

Kleine kinderen hebben vaker last van oorpijn tijdens het vliegen, omdat hun buis van Eustachius nog niet optimaal functioneert, omdat hij wat horizontaler ligt.

Tot slot

Heb je vragen over medicijnen om je oorpijn of dat van je kind te verlichten, stel deze dan aan je apotheker.