RAS-remmers, medicijnen om de bloeddruk te verlagen

RAS-remmers (Renine-Angiotensine-Systeem) zijn medicijnen die de bloedvaten verwijden en op deze manier de bloeddruk verlagen. De bloeddruk is simpel gezegd de druk in de bloedvaten. Deze druk is nodig omdat anders het bloed niet in het lichaam rondgepompt kan worden. Dit rondpompen is weer nodig om alle organen, spieren en cellen, van zuurstof te voorzien. In deze blog lees je hoe de werking van de verschillende RAS-remmers precies in zijn werk gaat.

Het hart pompt een aantal keer per minuut via slagaders zuurstofrijk bloed door het lichaam. Deze zuurstof wordt opgepikt in de longen waar het zich hecht aan de in het bloed aanwezige rode bloedlichaampjes. Aders zorgen ervoor dat, nadat de zuurstof is uitgewisseld met organen en spieren, het zuurstofarme bloed weer terugstroomt naar het hart, waarna de cyclus opnieuw begint. Dit gebeurt dag in dag uit 24/7 en iedere minuut.

Om deze cyclus goed te kunnen uitvoeren, is een bepaalde druk in de slagaders belangrijk. Deze druk, die wordt weergegeven in millimeters kwik (mmHg), is optimaal als de bovendruk (ook systolische druk genoemd); de druk als het hart samenknijpt, ongeveer 120 mmHg is en de onderdruk (diastolische druk); de druk als het hart ontspant, rond de 80 mmHg is. Heb je een lagere bloeddruk dan deze gemiddelde waarden, dan kan dat over het algemeen niet zoveel kwaad. Een hogere bloeddruk kan dit echter wel.

Een hogere bloeddruk kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor het hart. Er is bij een continu aanwezige te hoge bloeddruk kans op een hartinfarct of een beroerte. Dit is dan meestal het gevolg van een door de te hoge druk beschadigde vaatwand in één of meer bloedvaten, waardoor zich cholesterol heeft kunnen ophopen en de doorgang nauwer of te nauw is geworden. Ook kan hartfalen een gevolg zijn van een te hoge bloeddruk. Het hart moet steeds hard werken om het bloed rond te pompen en de hartspier wordt hierdoor dikker en vaak ook wat stijver. Dit is bij normale spieren juist goed, maar bij het hart neemt op deze manier uiteindelijk de kracht om te pompen af. Naast problemen met het hart en de bloedvaten zelf, kunnen ook de nieren schade oplopen van een te hoge bloeddruk.

Het juxtaglomerulaire apparaat of RAAS-systeem

De bloeddruk in ons lichaam wordt geregeld door een zeer ingenieus systeem; met een mooi woord het juxtaglomerulaire apparaat of RAAS-systeem (renine-angiotensine-aldosteron-systeem) genoemd. Op allerlei plekken in ons lichaam, waaronder in het hart, de bloedvaten, de lever en de nieren, zitten sensoren die een signaal over de bloeddruk sturen richting de nieren. Hier wordt, als de bloeddruk en het natriumgehalte te laag zijn, of als het kaliumgehalte te hoog is, het enzym renine afgescheiden. Renine zorgt ervoor dat de stof angiotensinogeen, dat in de lever geproduceerd wordt, omgezet wordt in angiotensine I. Dit wordt vervolgens door het enzym ACE (angiotensine converterend enzym) weer omgezet naar angiotensine II.

Een stijging van angiotensine II in het bloed maakt dat er twee verschillende hormonen worden aangemaakt: in de bijnieren aldosterol en in de hypofyse in de hersenen ADH (antidiuretisch hormoon). Hierdoor gaan de nieren meer vocht en zouten vasthouden, neemt het dorstgevoel toe en stijgt dus het bloedvolume. Hierdoor gaat de bloeddruk omhoog.

Een behandeling met medicijnen

Als de bloeddruk te hoog is en dit ook blijft, kun je door middel van medicijnen ingrijpen op dit RAAS-systeem, met medicijnen die RAS-remmers worden genoemd. Er zijn verschillende soorten RAS-remmers:

• ACE-remmers (remmers van het angiotensine converterend systeem)
• ARB’s (angiotensine II receptor-blokkers)
• Renine-remmers.

Al deze medicijnen zorgen ervoor dat er minder angiotensine II wordt aangemaakt, alleen de manier waarop verschilt. Bij de ACE-remmers wordt de omzetting van angiotensine I naar angiotensine II verminderd. Bij ARB’s reageert het lichaam zelf niet meer op angiotensine II en bij renine-remmers wordt er minder renine aangemaakt, waardoor het RAAS-systeem minder of niet in werking wordt gezet.

RAS-remmers en bijwerkingen

Een veelgehoorde bijwerking van RAS-remmers en dan met name bij de ACE-remmers, is kriebelhoest. Door over te stappen op een andere RAS-remmer, kan deze kriebelhoest weer verdwijnen. Andere bijwerkingen zijn:

• Duizeligheid door een te lage bloeddruk
• Smaakverlies
• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Vermoeidheid.

In een enkel geval zwelt het gezicht, de tong en/of de hand en de voeten op. Dit heet angio-oedeem en is een zeer ernstige bijwerking, met soms zelfs een fatale afloop. Neem dan ook direct contact op met een arts of bel 112 als een flinke zwelling zich op deze manier manifesteert.

Tot slot

Heb je vragen over hoge bloeddruk, hartfalen een hartinfarct of een beroerte, neem dan contact op met de huisarts of met een specialist. Bij vragen over bloeddrukverlagende RAS-remmers kun te allen tijde terecht bij de apotheker.